Cấu trúc của sợi tóc và quá trình hình thành, phát triển của tóc

Tóc là gì?

Tóc là những cấu trúc hình sợi, bao phủ da đầu của mỗi người. Thành phần chính tạo nên cấu tạo của tóc là keratin - một dạng protein cứng. Keratin của tóc là chất sừng không tan trong nước, nhờ vậy có thể bảo vệ và chống thấm nước cho tóc [1]

Cấu tạo của sợi tóc 

Sợi tóc được mọc từ nang tóc (nằm ở lớp biểu bì), được hấp thụ dinh dưỡng từ bên trong cơ thể và phát triển dài hơn khi ở ngoài da đầu. Khoa học hiện đại nghiên cứu và tiến hành cắt lớp da đầu, phát hiện cấu trúc của sợi tóc bao gồm 2 phần chính là: Nang tóc và thân tóc.

Thân tóc và nang tóc là 2 thành phần chính của sợi tóc

1. Nang tóc

Nang tóc có hình dạng giống như cái chén có đáy phình ra, trong mỗi nang tóc thường chứa rất nhiều mạch máu và tế bào thần kinh. Nang tóc nằm phía dưới da đầu ở lớp biểu bì và được kết dính với da đầu để đưa dưỡng chất đi nuôi tế bào mầm tóc. Xung quanh nang tóc có các tuyến nhờn (tuyến dầu, tuyến bã), có nhiệm vụ tiết ra dầu nhờn, bôi trơn sợi tóc. Tuyến nhờn còn giúp co cơ tại phần nang tóc, khi bạn sợ dựng tóc gáy thì cơ co lại. 

Đặc biệt, trong nang tác có 2 bộ phận rất quan trọng đối với sự sống của sợi tóc, gồm phình tóc - nơi chứa những tế bào mầm tóc ban đầu, và nhú bì - nơi biệt hóa tế bào mầm tóc thành một sợi tóc hoàn chỉnh.

2. Thân tóc

Thân tóc là phần dễ dàng nhìn thấy, nằm ở bên ngoài da đầu, bao gồm 3 lớp: Lớp tủy, lớp giữa và lớp biểu bì. 

1. Lớp tủy (medulla): Lớp tủy là phần trong cùng của sợi tóc, chứa các hạt chất béo, khi tóc yếu, thiếu dinh dưỡng thì lớp tủy có thể bị tiêu hủy.
2. Lớp giữa (cortex): Lớp giữa gồm những bó sợi nhỏ hợp thành, chứa sắc tố melanin quyết định màu sắc của sợi tóc. Độ khỏe mạnh của lớp giữa phụ thuộc phần lớn vào sự bảo vệ của lớp ngoài cùng - biểu bì.
3. Lớp biểu bì (cuticle): Có khoảng 5-10 lớp keratin được sắp xếp chồng lên nhau giống như vảy cá và gắn kết bởi lớp keo. Ngoài ra, lớp biểu bì còn được phủ bên ngoài là lớp màng mỡ rất mỏng để tóc không thấm nước và giúp tóc bóng mượt. Nếu tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất làm đẹp tóc, chất clo trong hồ bơi… có thể làm mất chất kết dính và mất độ bóng vốn có của tóc bạn.

3. Màu sắc của tóc

Lớp giữa của tóc chứa melanin - đây là yếu tố quyết định tóc có màu đen, vàng, đỏ, nâu hay bạc. Melanin có 2 loại là eumelanin (chủ yếu ởvà màu tóc đen và nâu) và pheomelanin (tóc vàng và đỏ). Ước tính có hơn 90% người trên thế giới sở hữu mái tóc tự nhiên màu đen hoặc nâu.

4. Vòng đời phát triển của tóc

Theo nghiên cứu, một sợi tóc có vòng đời từ 2-6 năm. Mỗi ngày, sợi tóc có thể dài thêm 3-3.5mm, tức là khoảng 1cm 1 tháng. Do đó, thực tế sẽ không có cách để tóc mọc dài thêm 10cm chỉ trong một tuần như nhiều người truyền tai nhau.

Mặc dù, chiều dài, độ dày của sợi tóc có sự khác nhau giữa mỗi người nhưng hầu hết các sợi tóc đều phải trải qua 3 giai đoạn tăng trưởng chính là Anagen - Giai đoạn mọc, Catagen - Giai đoạn ngưng mọc và Telogen - Giai đoạn nghỉ, chờ rụng và rụng.

• ANAGEN - Giai đoạn mọc

Tại nang tóc, các tế bào mầm tóc phát triển chuyển xuống nhú bì, biệt hóa thành sợi tóc rồi mọc dài ra ngoài da đầu. Giai đoạn mọc kéo dài trung bình 2-6 năm (giai đoạn mọc tóc của nữ thường dài hơn nam). Theo nghiên cứu có khoảng 85-95% số lượng sợi tóc ở giai đoạn này.

• CATAGEN - Giai đoạn ngưng mọc

Giai đoạn này thường kéo dài khoảng 3 tuần và chỉ khoảng 1-2% số sợi tóc trên đầu. Ở giai đoạn ngưng mọc, các sợi tóc sẽ không phát triển, thay vào đó là quá trình teo nhỏ lại và dần tách khỏi nhú bì. 

• TELOGEN - Giai đoạn nghỉ, chờ rụng và rụng

Ở giai đoạn này, sợi tóc bị đẩy ra khỏi da đầu. Sợi tóc mới chuẩn bị hình thành. Giai đoạn này thường kéo dài 3 tháng và có 5-10% số sợi tóc ở giai đoạn này.

Hơn thế nữa, các nhà khoa học cũng tìm thấy trên da đầu mỗi người có khoảng 100-120 ngàn sợi tóc, mỗi sợi có tuổi thọ khác nhau. Và trung bình mỗi ngày có khoảng 60-100 sợi tóc bị rụng đi, tuy nhiên khi tóc rụng nhiều hơn 100 sợi 1 ngày, có thể đây là dấu hiệu của bệnh lý.

Kết thúc chu kỳ tăng trưởng (3 giai đoạn) sẽ có sợi tóc mới thay thế chỗ tóc cũ vừa rụng đi.

Bổ sung dinh dưỡng cần thiết cho tóc

Giống như các bộ phận khác trên cơ thể, sợi tóc cũng cần bổ sung dưỡng chất để tóc khỏe mạnh và phát triển đúng chu trình của nó. Dưới đây là nhóm các dưỡng chất giúp thúc đẩy sự phát triển của sợi tóc.

1. Vitamin nhóm B

Được biết đến là một trong những nhóm vitamin quan trọng cho sự phát triển của tóc, vitamin nhóm B (bao gồm B1, B2, B3, B5, B6 và B12) có vai trò quan trọng trong chuyển hóa chất trong cơ thể, duy trì làn da và giúp mái tóc khỏe mạnh. Các vitamin nhóm B có khả năng tái tạo hồng cầu, đưa oxy và chất dinh dưỡng đến nuôi dưỡng da đầu và tế bào mầm tóc phát triển hơn.

Thực phẩm chứa nhiều vitamin nhóm B bạn có thể bổ sung hàng ngày như: Ngũ cốc nguyên hạt, hạnh nhân, thịt, cá, hải sản và rau xanh đậm.

2. Kẽm

Kẽm có công dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào mầm tóc trước sự tấn công “âm thầm” của các gốc tự do. Bổ sung kẽm đầy đủ cho cơ thể còn có thể điều chỉnh khả năng tiết dầu nhờn vừa phải trên da đầu. 

Một số thức ăn giàu kẽm bao gồm: Hàu, hạt lanh, hạt bí, đậu đen… các thực phẩm này không chỉ chứa nhiều kẽm còn còn bổ sung hàm lượng sắt, protein… cho cơ thể.

3. Sắt

Nếu cơ thể bị thiếu sắt sẽ gây thiếu máu - nguyên nhân chính khiến cho tóc rụng nhiều. Tình trạng rụng tóc do thiếu sắt thường gặp phụ nữ ở giai đoạn sau sinh, cho con bú… Để ngăn chặn nguy cơ gây rụng tóc vì thiếu sắt, bạn nên bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày những thực phẩm dưới đây: Sò, nghêu, thịt đỏ, đậu lăng và rau bina.

4. L-Cystine

Đây là axit amin có tác dụng làm đen tóc và cần thiết để duy trì cấu trúc của sợi tóc. Ngày nay, L-Cystine thường được dùng trong việc điều trị rụng tóc, tóc giòn. Lòng đỏ trứng, ớt đỏ, hành tây, tỏi, thịt gia cầm… là nhóm thực phẩm dồi dào L-Cystine.

5. Omega-3

Omega 3 sẽ cung cấp cho cơ thể hàm lượng protein và hàm lượng dưỡng chất cần thiết cho quá trình cấu tạo của sợi tóc. Quá trình này khi thực hiện thành công sẽ giúp tóc mọc chắc khỏe và phòng ngừa rụng tóc. Cá hồi, cá thu, cá trích, dầu gan cá tuyết… chứa nhiều omega-3 tự nhiên và lành tính.

6. Các vấn đề thường gặp của tóc

Những thay đổi bất thường của tóc là dấu hiệu báo động cho tình trạng sức khỏe của cơ thể. Thông thường, tóc có thể gặp phải những vấn đề như:

• Tóc rụng nhiều, rụng liên tục
• Sợi tóc mỏng, yếu 
• Tóc chậm mọc hoặc không thấy mọc mới
• Tóc khô xơ, chẻ ngọn, hư tổn
• Tóc bạc sớm

Dù gặp bất cứ vấn đề nào kể trên, bạn cần tìm hiểu nguyên nhân để có cách cải thiện kịp thời.

7. Một số điều bạn chưa biết về tóc  

Mái tóc là “chiếc gương” phản ánh sức khỏe của cơ thể bạn, vì vậy, quan sát và chăm sóc mái tóc đúng cách là điều hết sức quan trọng. Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến về tóc mà nhiều người thường thắc mắc:

1. Cắt tóc sẽ giúp tóc mọc dày hơn?

Theo chia sẻ của các chuyên gia làm đẹp tóc, nếu bạn không cắt tóc, đuôi tóc dễ bị chẻ ngọn, trông thiếu sức sống hơn. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là việc cắt tỉa tóc thường xuyên sẽ giúp tóc mọc nhiều và dày hơn. 

2. Sử dụng dầu dưỡng tóc không tốt cho tóc bằng việc mát xa da đầu?

Thực tế, việc massage da đầu và thoa dầu dưỡng đều mang đến những lợi ích riêng cho mái tóc. Nếu như massage da đầu có thể giúp tăng cường tuần hoàn máu dưới da đầu, da đầu được làm ấm giúp mạch máu giãn nở… thì việc massage da đầu thường xuyên và đúng cách có thể giúp cấu trúc của sợi tóc khỏe mạnh hơn. Dưỡng tóc mềm mượt, giữ độ ẩm cho tóc… là những kết quả được ghi nhận từ việc chăm sóc bằng cách bôi dầu dưỡng tóc. Bạn hoàn toàn có thể kết hợp giữa thoa tinh dầu với động tác massage da đầu để mang đến nhiều hiệu quả cho mái tóc của mình.

3. Ánh nắng mặt trời gây hại cho tóc như thế nào?

Ánh nắng mặt trời chứa tia UV có thể làm mất đi màu tóc tự nhiên, thậm chí có thể làm tiêu protein ở chân tóc. Ánh nắng mặt trời còn lấy đi độ ẩm của tóc, khiến tóc khô xơ và dễ chẻ ngọn. Ngoài ra, phơi nắng quá lâu có thể gây ra ung thư da đầu. Vì vậy, để bảo vệ sợi tóc, trước khi ra ngoài bạn nên đội mũ, chống nắng cho tóc kỹ càng.

Tóc dễ bị chẻ ngọn khi tiếp xúc nhiều với tia UV

4. Tất cả các sợi tóc trên da đầu đều phát triển giống nhau?

Như đã phân tích ở trên, mỗi sợi tóc có thể sống được từ 2-6 năm trên đầu. Tùy theo giới tính, độ tuổi, chế độ dinh dưỡng, thói quen chăm sóc tóc… mà độ dài và dày tóc của mỗi người là khác nhau.

Đặc biệt, các sợi tóc trên da đầu không cùng mọc hay cùng rụng vào cùng một thời điểm. Cụ thể, trong tình trạng bình thường, mỗi ngày sẽ có khoảng 60-100 sợi tóc rụng đi và cũng chừng tóc đó mọc lên. Những sợi tóc khác sẽ ở trong giai đoạn mọc với những “độ tuổi” khác nhau.

5. Hút thuốc lá có gây hại đến sự phát triển của tóc?

Ngoài tác hại làm nhăn da, thâm quầng mắt, lão hóa sớm… thì hút thuốc lá còn khiến cho tóc dễ rụng hơn. Ở nam giới, thuốc lá là tác nhân hàng đầu gây rụng tóc và hói đầu. Có hơn 4000 độc chất nằm trong 1 điếu thuốc lá, trong đó, nicotin cùng các độc chất khác có thể làm tắc nghẽn mạch máu, cản trở nang tóc hấp thụ dinh dưỡng để nuôi tế bào mầm tóc, dẫn đến mới mọc yếu ớt, tóc cũ dễ gãy rụng.

6. Mái tóc khỏe là do ảnh hưởng của yếu tố di truyền?

Đúng là mỗi người sẽ có một mái tóc dày, mỏng khác nhau, suôn hay quăn, đen hay vàng tùy vào yếu tô di truyền. Thâm chí, nam giới có thể bị hói sớm do di truyền. Để sở hữu một mái tóc đẹp và khỏe mạnh, dựa vào yếu tố di truyền là chưa đủ và quá “an phận.” Cần có quy trình chăm sóc tóc đúng cách, làm đẹp tóc an toàn (tốt nhất là cách 6 tháng áp dụng làm đẹp tóc 1 lần và không thực hiện cùng lúc nhiều phương pháp), bảo vệ và nuôi dưỡng tế bào mầm tóc từ bên trong, đặc biệt là cân bằng thần kinh nội tiết cho riêng từng giới tính.

7. Những sản phẩm chăm sóc tóc chiết xuất từ thảo mộc là an toàn?

Các phương pháp chăm sóc tóc tuy sử dụng nguyên liệu thiên nhiên nhưng vẫn có khả năng gây kích ứng với một số người. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, trước khi sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc có chiết xuất từ thảo mộc, bạn nên: Cân nhắc lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng tóc, sử dụng sản phẩm có thành phần đã được kiểm chứng khoa học an toàn với sức khỏe như Qik Hair,... 

8. Chỉ đàn ông mới bị hói? Điều này chưa hẳn đúng!

Theo nghiên cứu, có 95% đàn ông hói đầu là do gen di truyền. Thế nhưng, hói đầu ở nữ cũng được tìm thấy do nhiều nguyên nhân khác như: stress kéo dài, rụng tóc do bệnh lý, ảnh hưởng của nội tiết tố… 

9. Tóc rụng có thể mọc lại không?

Theo tính toán của các nhà khoa học thì nang tóc - nơi chứa tế bào mầm tóc có thể mọc tối đa 20 lần (với những mái tóc khỏe mạnh). Điều này có nghĩa, khi một sợi tóc rụng đi, nếu được chăm dưỡng tốt, tóc mới sẽ “tái sinh” thêm một chu kỳ mới. Tuy nhiên, nếu bạn nhổ tóc nhiều, ăn uống thiếu chất, tác động hóa chất, nhiệt thường xuyên mà không biết cách bảo vệ thì vòng đời của tóc sẽ bị rút ngắn. Tóc sẽ rụng nhanh, rụng nhiều, thậm chí không mọc trở lại.

10. Làm sao biết tóc đã hư tổn?

Một số dấu hiệu để bạn có thể nhận biết tóc đã hư tổn: Đuôi tóc bị chẻ ngọn, tóc trở nên khô xơ và dễ rối, sợi tóc dễ đứt gãy, số lượng tóc giảm rõ rệt, tạo kiểu khó khăn hơn, tóc mọc chậm và giảm khả năng đàn hồi. Nếu gặp một trong những dấu hiệu vừa kể trên, tóc bạn cần được phục hồi và nuôi dưỡng từ sâu bên trong.

Để sở hữu mái tóc dày khỏe, mượt mà, chỉ chăm sóc đơn thuần là chưa đủ. Thay vào đó, bạn cần hiểu rõ cấu trúc của sợi tóc, từ đó xây dựng chế độ dinh dưỡng và thói quen chăm sóc phù hợp. Đặc biệt, bổ sung mỗi ngày 2 viên Qik Hair và sử dụng đúng sản phẩm dành riêng cho nam (Qik Hair For Men),  nữ (Qik Hair For Women) để luôn cảm thấy tự tin và giữ được nét thanh xuân của mái tóc.